OKUL BİNAMIZ

Düyun-u Umumiye

Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu tarihinde 24 Ağustos 1854'te başlayıp, tamamı ödeninceye kadar, yüzyıllık bir zamanı kapsayan borçların adıdır. Osmanlı Devleti, açılan savaş masraflarını karşılamak, bazı yenileşme atılımları yapmak, bütçe açığını kapatmak, hesapsız yapılan harcamalardan doğan borçları ödemek için, içten ve Avrupa'nın kapitalist ülkelerinden borç para alma yolunu tutmuş, üst üste ve aralıksız aldığı borç paralar o kadar çoğalmış ki, anapara ve faizlerini ödeyemeyecek bir hale gelmiştir.

Düyun-u Umumiye Binasının Mimarı değeri

Cağaloğlu'nda bugün İstanbul Erkek Lisesi olarak kullanılan eski Düyun-u Umumiye binası, İstanbul'da yapılan Birinci Ulusal Mimarlık dönemine geçişi sağlayan örneklerin başında gelmektedir.

1897 yılında tamamlanan bu yapının mimarlığını İtalyan Alexandre Vallauri üstlenmiştir. O yıllarda Vallauri yalnız bu yapıyla yetinmemiş, İstanbul'un büyük boyutlu, maliyeti yüksek yapılarını Fransız sermayedarları ve Osmanlı ileri gelenleri için tasarlamıştır. Aynı zamanda Sanayi-i Nefise Mektebi'nde mimarlık hocası olarak görev yapan Vallauri bu süre içinde Galata'da Osmanlı Bankası; Gülhane'de Arkeoloji Müzesi, Eski Şark Eserleri Müzesi (eski Sanayi-i Nefise Mektebi); Beyoğlu´nda Pera Palas Oteli; Raimondo D'Aronco ile birlikte ise Mektep-i Tıbbiye-i Şahane (Haydarpaşa eski Lisesi) binalarını yapmışlardır.

Bunlar arasında Sultanahmet'te Yüksek Ticaret Okulu (eski Ziraat Nezareti), Yıldız Serencebey'de Şeyh Zafir Türbe - kitaplık ve çeşmesi, Tarabya'da İtalyan Sefareti, Beyoğlu'nda Botter Apartman. Kuruçeşme'de Nazime Sultan yalısı (yıkılmıştır), ve Yıldız Sarayının bazı bölümleri başta gelmektedir.

Düyun-u Umumiye Binası ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane binaları yabancı simaların, dönemin dünyadaki yaygın özellikleriyle, Osmanlılarda ulusal akımın isteklerini birlikte değerlendirme çabalarını göstermesi açısından ilginçtir.

Bu yapılarda yer yer Mimar Sinan döneminin Mimarlık özelliklerinden, özellikle ve bezeme anlayışından aktarmalar, değerlendirmeler göze çarpar. Bu tür bir yaklaşım, yabancı mimarların Osmanlı yönetiminde, egemen akıma kendilerini uydurarak iş bulabilme isteklerini de ortaya çıkarmaktadır.

İstanbul Erkek Lisesi Binasında birçok noktada, özellikle cephe malzemelerinde, kemerlerde, saçaklarda Osmanlı dinsel ve sivil yapılarının mimarlık öğelerinden yararlanıldığı görülmektedir. Bunun dışında anıtsal mekânların varlığı, yapının büyük boyutlarda ele alınışı o dönemin ekonomik yapısıyla çelişki göstermektedir.

Kısaca bu ve benzeri yapılar, Milli Mimari Birinci Ulusal Mimarlık akımının anıtsal ön örnekleri olup, dönemini tüm özellikleriyle yansıtması açısından büyük önem taşımaktadır.

Mimar Alexander Vallaury

Sanayi-i Nefise Mektebi'nin açılmasıyla, yabancı mimarlar Türkiye'de öğretim alanına girmişlerdir. Sanayi-i Nefise Mektebi (Güzel Sanatlar Okulu) mimarlık bölümünün hocası olan Vallauri, öğrenci yetiştirme etkinliklerinin yanında birtakım binalar da yaptı. Sanayi-i Nefise Mektebi, Arkeoloji müzesi, Düyun-u Umumiye Binası, Pera Palas, Tıbbiye olarak yapılan ve inşaatı 1901'de tamamlanan Haydarpaşa Lisesi, Karaköy'deki Voyvoda Caddesi'nde Osmanlı Bankası, Reji Şirketinin binaları da Vallauri'nin eseridir.